Je bent je verhaal

Dat klinkt raar: je bent je verhaal. Je bent niet een verhaal, je bent een mens. En het lijkt wel een titel voor een zelfhulpboek vol onliners om je op allerlei manieren, behalve de juiste, over jezelf te doen nadenken.

Toch zit er wel iets in. Volgens de Franse filosoof en psychoanalyticus Jaques Lacan is het vooral de taal die tussen ons en de werkelijkheid in staat. Het is volgens hem - en ook trouwens ook volgens Freud - helemaal niet zo dat er voor ons allemaal een moment kan komen waarop we weten: ja, dit ben ik. Nu val ik samen met de werkelijkheid.

Er zit altijd iets tussen. Het onbewuste vol herinneringen, dromen, verlangens, onvervulde toestanden. En volgens Lacan is de taal juist de plek waar dat onbewuste zich bevindt. Je kunt niet zeggen wat je meent, je komt niet bij de waarheid, je kunt niet anders dan zwijgen waarover je niet spreken kan.

In het dagelijks leven, als alles zo z'n gangetje gaat, speelt dit alles geen rol. Dan zeg je wat je zeggen wilt (of moet) en je vraagt wat je vragen wilt. Ingewikkelder wordt het als je voor een keuze staat, of die keuze naderbij voelt komen. Want stel dat je met de werkelijkheid zou samenvallen, dan kon je misschien voor de nabije toekomst wel bepalen hoe het eruit moet gaan zien. Dan zou er geen keuze zijn, maar een beslissing.

Maar, zeker als het om belangrijke levensgebeurtenissen gaat, is dat niet het geval. De werkelijkheid lijkt verder van je af te drijven en je doet enorm je best om er een voorstelling van te maken. Maar er zit van alles in de weg. Dingen die je zelf hebt bedacht, dingen die anderen hebben gezegd, dingen die je hebt gelezen. Om nog maar de zwijgen van dieperliggende angsten, herinneringen, dromen en andere sterke krachten die zich in je hebben gehecht. En die je taal zijn geworden.

Je zegt het net zoals je het wilt zeggen. Je zegt het anders. Het verhaal gaat scheef lopen, er vindt nog meer een splitsing plaats tussen je woorden en zinnen, en wat de werkelijkheid had kunnen worden.

Wat te doen? Dat verhaal opschrijven en er met een kritische, maar niet oordelende, wel scherp analyserende blik naar kijken. Of dat laten doen, vragen laten stellen en de tekst net zo lang aanpassen tot je denkt: ja, dat is de werkelijkheid en die gaat over mij.
________________________________________________________________________________

Mirjam.nu Mindful Analysis biedt kortdurende e-coaching en internettherapie aan voor loopbaanvragen, relatieproblematiek en psychische klachten. Binnen een week resultaat (wordt deels vergoed door de zorgverzekeraar).

drs. Mirjam Windrich is coach en psychosociaal therapeut. Haar praktijk bevindt zich in Amsterdam-Zuid. Neem voor een afspraak of meer informatie contact op via info@mirjam.nu